Ανα-Σχεδιασμός του αστικού χώρου

Ο δημόσιος χώρος, αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της πόλης∙ είναι η εικόνα της στα μάτια των πολιτών και των επισκεπτών, το δομικό πλέγμα μέσα από το οποίο βιώνεται και αναγνωρίζεται. Αποτελεί χώρο κίνησης, συναλλαγής, χώρο αναψυχής και ελεύθερης έκφρασης. Φανερώνει τον πολιτισμό του κοινωνικού συνόλου που εξυπηρετει και προδίδει συχνά την ιστορία του.

Ο δημόσιος αστικός χώρος, περιβάλλεται και (περι)ορίζεται από τον ιδιωτικό χώρο με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί ως ανεξάρτητη οντότητα. Ο χαρακτήρας του μεταβάλλεται στο χρονικό συνεχές και προσαρμόζεται στις ατομικές και τις συλλογικές ανάγκες των χρηστών του.

Οι πόλεις σήμερα χαρακτηρίζονται συχνά από σημαντική υποβάθμιση, αν όχι παντελής έλλειψη κοινόχρηστων – κοινωφελών χώρων. Οι ιδιωτικής χρήσης κατασκευές καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό του αστικού όγκου. Οι δημόσιοι χώροι δεν παρακολουθούν τη συνεχή και άναρχη αυτή αύξηση, με αποτέλεσμα να υπερφορτίζονται, να μην επαρκούν και να απαξιώνονται.

Απαρχαιωμένα οδικά αστικά δίκτυα, περιορισμένου εύρους, ανίκανα να καλύψουν τις κυκλοφοριακές ανάγκες των πόλεων, έλλειψη οδών για τους πεζούς ή για όσους κινούνται με ποδήλατα ή μέσα μαζικής μεταφοράς και μη ικανοποιητικός αριθμός θέσεων στάθμευσης, συνθέτουν το πρόβλημα των δημοσίων χώρων, που καλούνται να εξυπηρετήσουν την διακίνηση ατόμων και αγαθών στα ελληνικά αστικά κέντρα.

Ταυτόχρονα οι πλατείες ,δημόσιοι χώροι «διαλόγου» του ατόμου με το αστικό τοπίο και «αντανάκλασης» της κοινωνικής συνοχής, υποβαθμίζονται και εμπορευματοποιούνται. Αποτελούν αντικείμενο σφετερισμού από παρακείμενες ιδιωτικές επιχειρήσεις (τραπεζάκια από καφενεία, ταβέρνες, κ.α.),μετατρέπονται σε χώρους «προσωρινής» στάθμευσης, ή αποκτούν άλλες προσοδοφόρες χρήσεις, καταστρατηγώντας την ελεύθερη χρήση τους.

Τέλος φαινόμενα εκμετάλλευσης των παραλιακών μετώπων και των ευρύτερων παραλιακών λωρίδων, από ξενοδοχειακές μονάδες, ανεπάρκεια χώρων πρασίνου, έλλειψη υπαίθριων χώρων έκφρασης και αθλοπαιδιών, συνθέτουν την εικόνα των αφιλόξενων ελληνικών αστικών τοπίων.

Απαιτείται από τους διαχειριστές της δομής των πόλεων, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ανάπτυξη και η αναβάθμιση του αστικού χώρου. Η ανάπτυξη ώστε να οδηγηθούμε σε ένα επαρκές εμβαδόν αξιοποιημένου αστικού χώρου ανά κάτοικο, και η αναβάθμιση ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των πολιτών μέσω των υπαρχόντων χώρων.

Μέτρα όπως η ενοποίηση των ελευθέρων αστικών χώρων σε πράσινα δίκτυα, η αγορά εκτάσεων για κοινόχρηστες-κοινωφελείς χρήσεις, η ανάπλαση και η αναμόρφωση πλατειών και παρόδιων ιδιωτικών χώρων (προσόψεις κτιρίων), η εισφορά σε γη, σε περιοχές αναμόρφωσης σχεδίου για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, θα οδηγήσουν στην ανασύνθεση του κατακερματισμένου αστικού ιστού.

Απαιτείται ολοκληρωμένο και εφαρμόσιμο σχέδιο για την αύξηση των ελευθέρων δημόσιων χώρων, το συσχετισμό τους με τα ιδιωτικά κτίρια, τη διαφύλαξη της βιωσιμότητάς τους και την εξασφάλιση της προσαρμογής τους κατά τη διάρκεια των αστικών μεταβολών.

Ο αστικός χώρος, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τόπος ζωής και όχι απλά ως τόπος μετάβασης μεταξύ των ιδιωτικών χώρων. Είναι στοιχείο του πολιτισμού μας και διαμορφώνει την ιστορία του τόπου μας.