Ο εξωαστικός χώρος, τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότερο, τείνει να θεωρηθεί ως οικιστική προέκταση των αστικών και περιαστικών ζωνών. Κάθε έκταση γης, οπουδήποτε κι αν βρίσκεται, θεωρείται «οικόπεδο» και κατά συνέπεια οικιστικά αξιοποιήσιμη. Ελλείψει χωροταξικού σχεδιασμού και αυστηρού καθορισμού χρήσεων γης, η ύπαιθρος κατακερματίζεται και αποχαρακτηρίζεται προκείμενου να οικοδομηθεί, σύμφωνα με την «εκτός σχεδίου πόλεως δόμηση». Τα όρια, πλέον, μεταξύ εξωαστικού και περιαστιακού χώρου γίνονται δυσδιάκριτα και χαρακτηρίζονται από μια άμορφη διάχυση και μείξη συχνά, ασύμβατων χρήσεων.
Η ύπαιθρος ,όντας αυτόνομη χωρική ενότητα, δεν αποτελεί απόθεμα γης για την κάλυψη των οικιστικών αναγκών. Οφείλει να εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες της αγροτικής παραγωγής, της διασφάλισης των ορυκτών πόρων , της αναψυχής, της προστασίας χλωρίδας και πανίδας και της σχεδιασμένης οικιστικής ανάπτυξης. Προσθήκη επιπλέον λειτουργίας -εις βάρος των άλλων- και δη αυτή, της άνευ σχεδιασμού και προγράμματος οικιστικής εκμετάλλευσης, δεν νοείται. Ακούγεται ως προβληματική και παράδοξη. Δυστυχώς, την κυριαρχία αυτής της λειτουργίας έχουμε επιλέξει συνειδητά για την ελληνική ύπαιθρο, βαπτίζοντάς την με τον καθόλα νόμιμο, κοινά αποδεκτό, όρο της «εκτός σχεδίου» δόμησης.
Η χωρίς σχέδιο και πρόγραμμα εκμετάλλευση της υπαίθρου, προς δημιουργία κατοικιών ή και ξενοδοχειακών μονάδων, πολλές φορές ακόμη και επιδοτούμενων, βιάζει την πραγματική της λειτουργία και οδηγεί στην άναρχη αστικοποίηση της.Το περιβάλλον υποβαθμίζεται και το φυσικό τοπίο φθείρεται εξαιτίας της έντονης διασποράς ρύπων και της τσιμεντοποίησης, είτε απ ευθείας από την οικοδόμηση είτε από τα παρακολουθήματά της π.χ. νέα δίκτυα υποδομών.
Το έδαφος, ο πεπερασμένος αυτός φυσικός πόρος, μέσω των διαφόρων μορφών δόμησης, στεγανοποιείται (σφραγίζεται) και εκφυλίζεται.H βιοδυναμική του εδάφους μεταλλάσσεται και επιδρά στο μικροκλίμα της περιοχής. Είναι μια μορφή ερημοποίησης, καθώς βασικές λειτουργίες του εδάφους νεκρώνονται. Η σταδιακή ,λοιπόν, εγκατάλειψη της αγροτικής χρήσης περιαστικών περιοχών αλλα και η μη αναστρέψιμη βλάβη ή και εξάντληση φυσικών πόρων είναι άμεση συνέπεια του άναρχου μοντέλου οικιστικής ανάπτυξης της υπαίθρου.
Η «εκτός σχεδίου πόλεως δόμηση», ευνοεί επίσης, την έρπουσα γραμμική δόμηση ποικίλλων δραστηριοτήτων, κατά μήκος βασικών οδικών αξόνων και πέριξ οικισμών, γεγονός, που λειτουργεί, εις βάρος της ασφαλούς διακίνησης, της λειτουργικότητας του χώρου, της μελλοντικής διεύρυνσης των αξόνων, της υγιούς ανάπτυξης οικιστικών, ή νέων παραγωγικών δραστηριοτήτων, όταν απαιτηθεί.
Είναι, λοιπόν, παραπάνω από προφανές, ότι το ιδιόμορφο ελληνικό πολεοδομικό μοντέλο της εκτός σχεδίου δόμησης, απειλεί σοβαρά την ισόρροπη χωρική διάρθρωση, την αισθητική και το περιβάλλον της χώρας.
Η ύπαιθρος πρέπει να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αειφόρου ανάπτυξης, προστασιάς και ανάδειξής ώστε να πάψει να θεωρείται απόθεμα του αστικού χώρου.
Η εκτός σχεδίου δόμηση θα ήταν ωφέλιμο να περιοριστεί, τόσο κατ όγκο όσο και κατ έκταση, μέσω της αύξησης των ορίων αρτιότητας, της αύξησης των αποστάσεων δόμησης εκατέρωθεν των βασικών οδών και των αποστάσεων από τις ακτές και τον αιγιαλό, την αύξηση των ορίων κατάτμησης. Ακόμη και η εξ ολοκλήρου απαγόρευση της δόμησης σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, όπως τα δίκτυα Natura μοίαζει να είναι επιβεβλημένη. Οικονομικά κίνητρα για αγροτική εκμετάλλευση ή ακόμη και αποζημιώσεις για να αποσυρθούν ,μπορούν και πρέπει να δοθούν, σε όλους, όσοι έχουν επενδύσει με σκοπό την κύρια κατοικία , εξαιτίας και της ελλειματικής νομοθεσίας, σε εκτός σχεδίου πόλεως εκτάσεις, προκειμένου να μην απαξιωθούν οι επενδύσεις τους.
Ακόμη όμως κι έτσι, όσο δεν υπάρχουν καθορισμένες χρήσεις γης, χωρικός σχεδιασμός για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας,αλλά και σχέδιο ανάπτυξης και ένταξης στο σχέδιο νέων περιοχών, σύμφωνα με τις πραγματικές οικιστικές ανάγκες, ελλοχεύει ο κίνδυνος, της αυθαιρεσίας, της κατ εξαίρεση δόμησης και της περιπτωσιολογιάς με συνέπεια τη συνέχιση της υποβάθμισης της υπαίθρου.
Η εκτός σχεδίου δόμηση απαιτεί σχεδιασμό αυστηρό και επικαιροποιημένο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου